نوع مقاله : پژوهشی- فارسی
نویسندگان
1 استادیار زیست شناسی، دانشگاه ایلام، ایران
2 کارشناس ارشد میکروبیولوژی، دانشگاه ایلام، ایران
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction: Daily increasing of bacteria resistance (specially Staphylococcus aureus) to various antibiotics in particular penicillin and methicillin has always led the scientists to look for new medicines.
Materials and methods: 600 g of Fulgensia fulgens was collected from KaneGonbad mountains in Ilam province, the methanol extract was prepared by soxhle. In vitro antimicrobial activity of the extract against two gram-positive bacteria (S. aureus and Entrococcus faecalis) and two gram-negative bacteria (Pseudomonas aeruginosa and Escherchia coli) was tested by the use of disc diffusion method and microdilution (with determination of MIC and MBC). Wound was made on the dorsal surface of therat and wound infections caused by S.aureus for determination of in vivo antibacterial effect. Than rats were randomly divided into three groups; control, treated with tetracycline ointment and treated with 10% ointment of F. fulgens extract. Finally, wound areas wear measured on days 3, 5, 7, 9 and 11.
Results: Average inhibitory zone diameter of methanolic F. fulgens extract against S. aureus ranged between 11.21 mm to 33.01 mm. According to the wound area on 11th day, it could be concluded that there was a statistically significant difference between the control group (0.63 cm2) and two treatment groups (0) (p<0.05). There was no significant difference between a group treated with tetracycline ointment and a group treated with 10% ointment of extract.
Discussion and conclusion: According to the results, the methanol extract of F. fulgens in the treatment of infections as S. aureus can be replaced by chemical antibiotics.
کلیدواژهها [English]
مقدمه.
امروزه یکی از عوامل مهم شکست درمان عفونتها، مقاومت میکروبی به آنتیبیوتیکها به علت استفاده بیرویه از داروهای ضدمیکروبی است (1). به عبارت دیگر با تجویز آنتیبیوتیک در مقادیر بالا نه تنها نتیجهای حاصل نمیشود بلکه عفونت پایدار میماند. میکروبها با ایجاد ژن مقاوم در برابر آنتیبیوتیکها این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر یا حتی از یک گونه به گونه دیگر منتقل میکنند. در این بین، استافیلوکوکوس اورئوس[1] یکی از عوامل شایع عفونتهای بیمارستانی به ویژه عفونتهای زخمها پس از عمل جراحی است (2). با گسترش روز افزون مقاومت آنتیبیوتیکی و همچنین، پیدایش سویههای مقاوم، روز به روز تعداد آنتیبیوتیکیهای در دسترس برای درمان عفونت این باکتری کاهش مییابد (3).این مسأله سبب شده است تا بشر همواره به فکر جایگزین کردن عوامل ضدمیکروبی مؤثر و با عوارض جانبی کمتر به جای مواد ضدمیکروبی با اثر کمتر و عوارض ناخواسته بیشتر باشد (4).
عفونت با مکانیسمهای مختلف، توانایی زخم برای التیام (خود به خودی) را مختل میسازد. به طوریکه تمامی مراحل التیام زخم تحت تأثیر عفونت قرار میگیرند. به طور کلی عفونت سبب کاهش Po2 در زخم و طولانی شدن مرحله التهابی میشود. همچنین، عفونت شدید (وجود بیش از 105 باکتری) موجب اختلال در کموتاکسی، مهاجرت و فاگوسیتوز گویچههای قرمز میشود. افزون بر این باکتریها سبب میشوند تا فرایند رگزایی و اپیتلیازه شدن مختل شود. در نهایت، کلاژناز مشتق از باکتریها، کلاژنهای موجود در زخم را میشکند و مقاومت و توان انقباضی زخم را کاهش میدهد (5).
استافیلوکوکوس اورئوس یک باکتری بیماریزای گرم مثبت است که گستره وسیعی از عفونتهای ساده پوستی تا بیماریهای اندوکاردیت، سندرم شوک سمی و سپتیسمی را ایجاد میکند. افزون بر این، این باکتری یکی از عوامل شایع عفونت های پوستی پس از عمل جراحی است (6). گونههای باکتریایی زیادی قادرند باعث عفونت زخم شوند اما طبق مطالعات انجام گرفته معمولترین باکتری جدا شده از زخم، استافیلوکوکوس اورئوس است (7). این باکتری با مکانیسمهای متفاوتی مانع از انجام مراحل ترمیم زخم میشود. سویههای بیماریزای این باکتری با تولید پیگمان استافیلوگزانتین نقش مهمی در بیماریزایی ایفا میکنند (8)؛ زیرا به عنوان آنتیاکسیدن عمل کرده و موجب در امان ماندن باکتری در برابر رادیکالهای آزاد اکسیژن میشوند. شایان ذکر است که رادیکالهای آزاد اکسیژن توسط سیستم ایمنی میزبان برای ازبین بردن باکتریها تولید میشوند (9). از عوامل دیگری که سبب به تأخیر افتادن ترمیم زخم میشود میتوان به بیوفیلم اشاره کرد. تشکیل بیوفیلم زمانی رخ می دهد که باکتری به سطح زخم متصل شود یا تشکیل میکروکلونی دهد. سپس، در یک ماتریکس خارج سلولی فرو میرود و باکتریها در آن رشد می کنند و بالغ میشوند و در اینحال خارج شدن از میزبان سخت است (10).همچنین، این باکتری، پروتئین چسبنده خارج سلولی[2] را بیان و ترشح میکند. این پروتئین با اختلال در فعالیت لکوسیتها و ممانعت از انجام فرآیند التهاب باعث طولانیتر شدن روند ترمیم زخم میشود (11). التهاب دومین مرحله از مراحل ترمیم زخم است. ماکروفاژها نقش مهمی در پاسخهای التهابی بر عهده دارند. آنها فعالیتهای کلاسیکی را با لیپوپلیساکاریدها و عامل نکروز کننده آلفا انجام میدهند که باعث تولید اکسید نیتریک سنتتاز و اکسید نیتریک میشوند و فعالیت آنها به التهاب منجر میشود (12). یا ممکن است فعالیتهای دیگری را توسط اینترلوکین-4 و اینترلوکین-10 انجام دهند. در این شکل فعالیت آنها سبب تولید L-اورنتین میشود که پیشساز مهمی برای رشد سلولها و سنتز کلاژن در بهبود زخم است. بنابراین، پروتئین چسبنده خارج سلولی با داشتن ویژگی ضدالتهابی مسؤول طولانیترشدن فرآیند ترمیم زخم آلوده به استافیلوکوکوس اورئوس است (13). امروزه به علت بالا بودن میزان عوارض جانبی داروهای شیمیایی و همچنین، مقاوم شدن بسیاری از میکروبها به این داروها توجه بسیاری به منابع گیاهی به ویژه، گلسنگها معطوف شده است.
گلسنگ ارتباط بین قارچ و جلبک سبز و یا سیانوباکتر است. این موجودات ترکیبات شیمیایی متنوعی (مانند مشتقات پلی کتید[3]؛ دپسیدها[4] و دپسیدونها[5]) دارندکه به ندرت در ارگانیسمهای دیگر گزارش شده است. برای مثال آثار آنتیبیوتیکی اسنیک اسید[6] (یکی از ترکیبات مهم گلسنگها) در درمان زخمهای موضعی و سوختگیها بسیار مؤثرتر از پنیسیلیوم[7] است (14). همچنین، دی بنزوئیلاسنیک اسید[8]خواص مهار کنندگی قابل توجهی علیه استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروجینوزا[9]دارد (15). از جمله ترکیبات گلسنگ که اثر درخور توجهی بر روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس دارد می توان به الکتوسارمنتین[10]، اورنیک اسید[11]، متیل ß- ارسلینات[12]و مشتقات اسنیک اسید اشاره کرد. به طور کلی بارباتیک[13] و اسنیک اسید به عنوان ترکیبات مؤثر علیه میکروارگانیسمها و همچنین، سلولهای سرطانی و توموری شناخته شدهاند (16). اگرچه ابتدا گلسنگها در فارماکوپههای سنتی با ارزش دانسته شدند ولی ارزش آنها در صنعت داروسازی به علت مشکلات در کشتهای آکسنیک[14] طراحی شده و محدودیتهای رشد نادیده گرفته شد (17). امروزه این ارگانیسمها به ویژه در کشورهای اروپا و آمریکا، با برطرف شدن مشکلات یاد شده دوباره اهمیت ویژهای یافته اند. به طور کلی، در زمینه کاربرد دارویی گلسنگها در ایران و همچنین، خواص ترمیم زخم گونه مورد نظر در دنیا مطالعه مؤثری انجام نشده است. بنابراین، در پژوهش حاضر به بررسی آثار دارویی این گلسنگ بومی ایران به ویژه خواص ضد باکتریایی و ترمیم زخمی پرداخته شده است. به این امید که زمینه مناسبی برای پژوهش در این راستا در کشور فراهم شود.
مواد و روشها.
in vitro:
.جمعآوری و شناسایی گونه گلسنگ و تهیه عصاره: 600 گرم گلسنگ فولجنسیا فولجنس از کوههای کانگنبد در استان ایلام جمعآوری شد (هرباریوم دانشگاه شهید بهشتی، شماره 48). سپس، با استفاده از کلید شناسایی استاندارد و همچنین، مقایسه با نمونههای معتبر در هرباریوم برلین (B) و مونیخ (M) شناسایی شد (18). نمونهها پس از شستشو و خشک شدن در سایه، به شکل پودر درآمدند و عصاره متانولی آنها با استفاده از سوکسله تهیه شد (19).
باکتری: باکتریهای استافیلوکوکوس اورئوس ATCC1885، سودوموناس آئروجینوزاPTCC1047، انتروکوکوس فکالیس[15]PTCC2321 و اشریشیاکلی[16]PTCC1652 از مرکز کلکسیون باکتری ایران تهیه شد. سوسپانسیون نیممکفارلندی
(cfu/ml 108 ×5/1) از باکتریها بر روی محیط کشت مانیتول سالت آگار به شکل خطی کشت داده شد. سپس، به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد در انکوباتور قرارگرفت (18).
تاثیر عصاره متانولی بر باکتری: برای بررسی فعالیت ضدمیکروبی از غلظتهای 63، 125، 250، 500 و 1000 میلیگرم عصاره استفاده شد. سپس، عصاره در دیمتیلسولفوکساید 10 درصد حل و دیسک پیپرپلانک تهیه شده از شرکت رکین به رقتهای تهیه شده اضافه شد. در ادامه دیسکها در آون 35 درجه قرار داده شد تا خشک شوند (19). سوسپانسیون نیممکفارلندی باکتری در محیط کشت مولر هینتون آگار به شکل چمنی کشت داده شد (20). با روش استاندارد انتشار دیسک، دیسکها در فاصله 5/1 سانتیمتر از یکدیگر در محیط کشت قرار داده شدند (21). در نهایت، محیط کشت به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد در انکوباتور قرار گرفت. پس از 24 ساعت قطر هالهها خوانده شد (22).
تعیین مقدار MIC[17] وMBC[18]: تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) طبق دستور العمل CLSI بااستفاده از پلیتهای 96 خانهای استریل و روش براث میکرودایلوشن انجام شد (23).ابتدا محیط نوترینت براث و سپس، رقتهای تهیه شده عصاره به هر چاهک اضافه شد (50 میکرولیتر). همچنین، در دو چاهک انتهایی آنتیبیوتیک به همراه محیط کشت به عنوان کنترل مثبت و در دو چاهک نیز فقط محیط کشت به عنوان کنترل منفی ریخته شد. سپس، به تمام چاهکها سوسپانسیون میکروبی اضافه شد. در انتها، پلیتها به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه قرار گرفت. سپس با مقایسه کدورت چاهکها با چاهکهای کنترل، میزان MIC مشخص شد (24). به این ترتیب که نخستین چاهک بدون کدورت به عنوان حداقل غلظت بازدارنده ( (MIC به شکل میلیگرم بر میلیلیتر گزارش شد. از چاهکهایی که رشد باکتری در آنها کاملا متوقف شده بود 10 میکرولیتر بر روی محیط کشت مولر هینتون آگار انتقال داده شد. سپس، در دمای 37 درجه سانتیگراد گرمخانهگذاری شد. پس از 24 ساعت غلظتی که در آن رشدی دیده نشد به عنوان MBC عصاره برای باکتری مورد نظر گزارش شد (25).
in vivo:
باکتری: از باکتری استافیلوکوکوس اورئوسATCC1885 که از مرکز کلکسیون قارچها و باکتریهای ایران تهیه شده بود استفاده شد. سوسپانسیون نیممکفارلندی (cfu/ml 108 ×5/1) از باکتری روی محیط کشت مانیتول سالت آگار به شکل خطی کشت شد. سپس، باکتری به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد در انکوباتور قرارگرفت. در نهایت، باکتری کشت شده در سرم فیزیولوژی حل شد (26).
تهیه پماد: برای تهیه پماد 10 درصد، یک گرم عصاره متانولی فولجنسیا فولجنس خشک با 9 گرم پایه پماد مخلوط شد (27).
حیوانات: در این مطالعه از 15 سر موش نر نژاد ویستار استفاده شد. موشها در دمای 20 تا 24 درجه سانتیگراد و سیکل روشنایی و تاریکی 12:12 ساعت نگهداری شدند. تمام مراحل این پژوهش با در نظر گرفتن اصول اخلاقی حاکم بر کاربرد حیوانات آزمایشگاهی انجام شد.
ایجاد زخم: موشها با استفاده از داروی بیهوشی دیکلرواتان بیهوش شدند. سپس، موهای ناحیه پشتی موش با استفاده از تیغ جراحی تراشیده شد. پس از آن با استفاده از تیغ جراحی زخمی به طول 5 سانتیمتر ایجاد شد (عمق زخم در همه گروهها یکسان بود). روز جراحی روز صفر در نظر گرفته شد (شکل 1). پس از ایجاد زخم، سوآپ استریل به باکتری حل شده در سرم فیزیولوژی آغشته شد. سپس سطح زخم با سوآپ، به استافیلوکوکوس اورئوس آلوده شد (28).
موشها پس از ایجاد زخم به طور تصادفی به سه گروه ذیل تقسیم شدند:
1) گروه کنترل (A).
2) گروه تحت درمان با پماد تتراسایکلین (B).
3) گروه تحت درمان با پماد تهیه شده از عصاره فولجنسیا فولجنس (C).
از زخمها قبل از تجویز هر دارو با دوربین دیجیتال عکس تهیه شد. برای محاسبه مساحت زخم برای بررسی مورفومتریک از نرمافزار تحلیل تصاویر فرآیند التیام زخم 20001.2MoticImagesاستفاده شد (29).
تحلیل آماری دادهها: دادههای بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS21ارزیابی شدند. برای مقایسه نتایج از آزمون واریانس یک طرفه و آزمون توکی[19] استفاده شد. نتایج به شکل میانگین ±انحراف معیار ارایه شد. اختلافات بین دادهها با در نظر گرفتن 05/0P value< به عنوان اختلاف معنادار در نظر گرفته شد.
نتایج.
in Vitro: میانگین قطر هالههای عدم رشد حاصل از تأثیر غلظتهای 125 تا 1000 میلیگرم بر میلیلیتر عصاره متانولی فولجنسیا فولجنس بر باکتریهای مورد مطالعه نشان داد که عصاره متانولی فولجنسیا فولجنس بیشترین اثر را علیه استافیلوکوکوس اورئوس با قطر هاله (01/33 میلیمتر) داشت و بر انتروکوکوس فکالیس اثری نداشت (جدول 1 و شکل 2). طبق جدول 2 عصاره در غلظت 250 میلیگرم بر میلیلیتر اثر باکتریسدال (کشندگی) بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس داشت و بر باکتری انتروکوکوس فکالیس اثری ضدباکتریایی مشاهده نشد.
شکل 1- روز صفر جراحی
جدول 1- میانگین قطر هاله عدم رشد (میلیمتر) و انحراف معیارحاصل از تاثیر عصاره فولجنسیا فولجنس بر باکتریهای مورد بررسی
*غلظت عصاره باکتری |
125 |
250 |
500 |
1000 |
P. aeruginase |
56/0±02/8 |
27/0±21/9 |
06/0±1/14 |
08/0±3/18 |
E. coli |
07/0±59/7 |
51/0±9 |
02/0±46/11 |
12/0±22/20 |
E. paecalis |
0±6 |
0±6 |
0±6 |
0±6 |
S. aureus |
17/0±21/11 |
22/0±20 |
40/0±61/26 |
17/0±01/33 |
* میلیگرم بر میلیمتر
جدول 2- مقدارMICوMBC (میلی گرم بر میلی لیتر) عصاره فولجنسیا فولجنس بر علیه باکتریهای مورد بررسی
باکتری |
MIC |
MBC |
S. aureus |
125 |
250 |
E. paecalis |
n |
n |
E. coli |
500 |
500 |
P. aeruginase |
1000 |
1000 |
:n فاقد اثر عصاره روی باکتری
شکل 2- اثر عصاره متانولی فولجنسیا فولجنس روی اشریشیا کلی (A) ، انتروکوکوس فکالیس (B)، استافیلوکوکوس اورئوس (C) و سودوموناس آئروجینوزا .(D)
in vivo: همانطور که در شکل 4 مشاهده میشود، وسعت سطح زخم در گروه کنترل در روزهای سوم تا پنجم بعد از ایجاد زخم روند افزایشی داشت. در روزهای بعدی نیزسطح زخم به کندی کاهش یافت، به گونهای که طبق مشاهدات در روز یازدهم زخم درمان نشد (شکل 3، A). نتایج کلونیکانت در گروه کنترل نشان داد که تا روز یازدهم باکتری همچنان در سطح زخم وجود داشت و هیچ اثری از کاهش کلونیها یافت نشد (جدول 4). در گروه تحت درمان با آنتیبیوتیک از روز سوم تا یازدهم وسعت سطح زخم روند کاهشی چشمگیری داشت (شکل 4 و جدول 3). به طوریکه زخم در روز یازدهم به طور کامل ترمیم شد (شکل 3، B). نتایج کلونیکانت این موضوع را تایید میکند به طوری که با از بین رفتن باکتری در روز یازدهم ترمیم زخم به طور کامل انجام گرفت (جدول 4). همچنین، در همه روزهای مورد مطالعه از نظر آماری اختلاف معناداری در سطح (05/0P value<) با گروه کنترل وجود داشت. در گروه تحت درمان با پماد 10 درصد، سطح زخم از روز سوم تا یازدهم کاهش چشمگیری نشان داد (شکل 4 و جدول 3). به طوری که در روز یازدهم زخم بهبود یافت (شکل 3، C). همچنین، نتایج کلونیکانت کاهش چشمگیری در تعداد کلونیها از روز سوم تا یازدهم نشان داد (جدول 4). به طوریکه در روز یازدهم اثری از باکتری در سطح زخم یافت نشد و ترمیم کامل زخم شکل گرفت. همچنین، اختلاف معناداری در سطح (05/0P value <) با گروه کنترل وجود داشت. در حالیکه بین گروه دوم (شکل 3، B) و سوم (شکل 3، C) اختلاف معناداری در سطح
(05/0P value <) مشاهده نشد. به طور کلی، رابطه مستقیمی بین تعداد کلونیها و مساحت زخم وجود داشت به طوریکه با کاهش تعداد کلونیها از اندازه سطح زخم کاسته شد و با از بین رفتن کامل باکتریها زخم به طور کامل بهبود یافت.
شکل 3- وضعیت بهبود زخم (از چپ به راست) در روزهای هفتم، نهم و یازدهم در گروه کنترل (A)، تحت درمان با پماد تتراسایکلین (B) و گروه تحت درمان با پماد 10 درصد عصاره فولجنسیا فولجنس (C).
جدول 3- میانگین مساحت زخم (سانتیمتر مربع) و انحراف معیار در روزهای سوم تا یازدهم در گروه کنترل (A)، گروه تحت درمان با پماد تتراسایکلین (B) و گروه تحت درمان با پماد 10 درصد فولجنسیا فولجنس (C).
روز گروه |
سوم |
پنجم |
هفتم |
نهم |
یازدهم |
A |
05/0±24/1 |
05/0±61/1 |
03/0±94/0 |
05/0±72/0 |
06/0±63/0 |
B |
02/0±62/1 |
03/0±42/1 |
02/0±61/0 |
03/0±02/0 |
0 |
C |
01/0±96/1 |
02/0±92/0 |
03/0±34/0 |
05/0±07/0 |
0 |
جدول4- نتایج شمارش کلونیها (برحسب (CFU در گروههای کنترل (A)، تحت درمان با پماد تتراسایکلین (B) و تحت درمان با پماد 10 درصد (C)در روزهای دوم تا یازدهم پس از ایجاد زخم.
روزهای مورد مطالعه گروه |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
A |
*غ |
غ |
غ |
غ |
غ |
275 |
210 |
165 |
125 |
105 |
B |
غ |
غ |
275 |
210 |
142 |
76 |
38 |
15 |
0 |
0 |
C |
غ |
غ |
210 |
130 |
94 |
63 |
35 |
15 |
0 |
0 |
*غیر قابل شمارش
شکل 4- نمودار روند بهبود زخم در روزهای هفتم، نهم و یازدهم گروه کنترل (A)، تحت درمان با پماد تترسایکلین (B) وگروه تحت درمان با پماد 10 درصد عصاره فولجنسیا فولجنس (C).
بحث و نتیجه گیری.
در زمینه خواص ترمیم زخم گونههای گلسنگ بومی ایران و همچنین، گونه فولجنسیا فولجنس در شرایط in vivo در دنیا تا کنون مطالعهای انجام نشده است. فقط فعالیت ضدباکتری این گونه در شرایط
in vitro توسط رانکوویک[xx] و همکاران در سال 2010، بررسی شده است (30). نتایج آنها فاقد آثار آنتیباکتریال در خور توجه برای گونه مورد نظر است. در حالی که نتایج مطالعه حاضر در شرایط in vitro نشان میدهد که عصاره فولجنسیا فولجنس فعالیت ضدباکتری قابل توجهی علیه باکتریهای اشریشیا کلی، سودوموناس آئروجینوزا و استافیلوکوکوس اورئوس داشته و در شرایط in vivo (ترمیم زخم) سبب از بین بردن باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در سطح زخم شده (همانطور که در مقدمه اشاره شد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس با مکانیسمهای مختلفی سبب تاخیر در روند التیام زخم میشود) و در مدت زمان کمی (11 روز) زخم به طور کامل التیام میشود. علت این تناقض را میتوان به این شکل توضیح داد که وجود ترکیبات ضدباکتری در بسیاری از گونهها، به کلیمان و میکروکلیمانها وابسته است. برای مثال
Cladiaaggregata دارای بارباتیک اسید[xxi] به عنوان متابولیت اصلی است. درحالیکه وجود ترکیبات دیگر مانند استیک تیک[xxii]، نورستیک تیک[xxiii] و پروتوستراریک اسید[xxiv]در ریسه به محیط و شرایط اکولوژی وابسته است (7). به همین علت به نظر می رسد که گونه ایرانی دارای ترکیبات ثانویه ویژهای ناشی از شرایط منحصر به فرد اکولوژیک بوده که خواص آنتیباکتریال و ترمیم زخمی آن را سبب میشود. بنابر این انجام تحلیلهای شیمیایی (کروماتوگرافیHPLC یاGC-MASS) برای تعیین مواد موثره ریسه این گونه در مطالعات آتی پیشنهاد میشود.
مقایسه میانگین قطر هالههای عدم رشد حاصل از تأثیر غلظتهای 63 تا 1000 میلیگرم بر میلیلیتر عصاره متانولی فولجنسیا فولجنس بر روی باکتریها و همچنین، مقادیر MBC و MICنشان می دهد که باکتری استافیلوکوکوس اورئوس حساسترین باکتری به عصاره متانولی این گلسنگ است. به علت ساختار دیواره سلولی باکتریهای گرم مثبت و نفوذ بیشتر عصاره به دیواره سلولی، به طور کلی عصاره گلسنگها اثر بیشتری روی باکتریهای گرم مثبت دارند، اما در مورد انتروکوکها به ویژه انتروکوکوس فکالیس مقاومت زیادی در برابر عوامل ضد میکروبی و آنتی بیوتیکها دیده میشود و به این علت عصاره فولجنسیا اثری روی این باکتری ندارد. به همین علت در قسمت فعالیت ضدباکتریایی در شرایط in vivoاز استافیلوکوکوس اورئوس استفاده شد و مشخص شد که این عصاره روند ترمیم زخم پوستی آلوده به این باکتری راتسریع میکند. این امر ممکن است به علت وجود ترکیبات شیمیایی ویژه در ریسه فولجنسیا فولجنس باشد که ویژگی ضد میکروبی دارند و همانطور که پیش از این اشاره شد باید تجزیه و تحلیل شوند. به طور کلی وجود مشتقات فنلی (فنل و فلاونویید) در گلسنگها نشان دهنده فعالیت آنتیمیکروبی آنهاست. این مواد باعث اسیدی شدن سلول باکتری، به ترتیب تخریب غشای سیتوپلاسم، غیر فعال شدن آنزیمها و اختلال انتقال الکترون و فسفریلاسیون اکسیداتیو میشوند (31- 33).
بدیهی است که با توجه به نتایج مثبت حاصل از این مطالعه در درمان عفونتهای استافیلوکوکوسی و همچنین، عوارض جانبی کمتر عصاره فولجنسیا فولجنس نسبت به آنتیبیوتیکهای شیمیایی، نیاز به مطالعات گستردهتری در مورد کاربرد اثرات دارویی این گونه روی حیوانات بیشتر و در مرحله بعدی انسان است. در آخر نیز پیشنهاد میشود که فعالیت ضدباکتری عصاره بر علیه سایر باکتریها منجمله اشریشیا کلی در شرایط in vivo مطالعه و بررسی شود.
تشکر و قدردانی
از پروفسور هری سیپمن[xxv] (مسئول هرباریوم گلسنگ برلین، آلمان) برای آماده کردن زمینه یازده ماه مطالعه در هرباریوم گلسنگ برلین و همچنین، داگمار تریبل[xxvi] (مسئول هرباریوم گلسنگ مونیخ، آلمان) برای همکاری در شناسایی نمونهها تشکر و قدردانی میشود.
[1]- Staphylococcus aureus
[2]- Eap
[3]- Polyketides
[4]- Depside
[5]- Depsidon
[6]- Usnic acid
[7]- Penicillium
[8]- Dibenzoyl usnic acid
[9]- Pseudomona aeroginosa
[10]- Alectosarmetin
[11]- Uronic acid
[12]- Methyl- β orsellinate
[13]- Barbatic acid
[14]- Axenic cultures
[15]- Entrococcus faecalis
[16]- Escherchia coli
[17]- Minimum inhibitory concentration
[18]- Minimum bactericidal concentration
[19]- Tukey
[xx]- Rankovič
[xxi]- Barbatic acid
[xxii]- Stictic acid
[xxiii]- Norstictic acid
[xxiv]- Protocetraric acid
[xxv]- Harrie Sipman
[xxvi]- Dagmar Triebel