نوع مقاله : پژوهشی- فارسی
نویسندگان
1 گروه زیست شناسی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Herein we evaluate the effect of secondary metabolites from the cyanobacteria Anabaena sp. on the expression of vancomycin resistance genes in Staphylococcus Saprophyticus.. This study is motivated by the growing concerns of multi-drug resistant S. saprophyticus strains and the need for alternative antimicrobial agents. of During a two-month period, 120 clinical samples were collected from elderly patients referred to Tehran hospitals. S. saprophyticus isolates were identified using both phenotypic and chemical tests. Subsequently, molecular methods were employed to detect the presence of van genes. The microbroth dilution method used to determine the sensitivity of the bacterial isolates to the methanolic extract of Anabaena sp. . Finally, real-time PCR was employed to measure the expression level of van genes compared to the 16S rRNA gene in S. saprophytic isolates treated with the cyanobacterial secondary metabolite. Among the 83 bacterial isolates obtained from the clinical samples, only eight were identified as S. saprophyticus. One isolate harbored the vanA gene, while two isolates possessed the vanB gene. The minimum inhibitory concentration (MIC) of the cyanobacterial secondary metabolite against S. saprophyticus was 750 μg/mL, with a sub-MIC of 325 μg/mL. Importantly, the expression level of vanA and vanB genes in the strains treated with the cyanobacterial secondary metabolite down-regulated compared to the reference gene (16S rRNA). The findings suggest that the secondary metabolites from Anabaena sp. possess a potent antimicrobial effect and can potentially reduce the expression of antibiotic resistance genes in S. saprophyticus. This paves the way for the development of a new generation of anti-staphylococcal drugs.
کلیدواژهها [English]
مقدمه
استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس، کوکوسی گرم مثبت و کواگولاز منفی در سردة استافیلوکوکوس است که ازنظر تست فسفاتاز، منفی و ازنظر اورهآز و لیپاز مثبت است. این باکتری، یکی از عوامل شایع عفونتهای مجرای ادراری است (1). تخمین زده میشود ۱۰ تا ۲۰ درصد از عفونتهای UTI توسط استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس ایجاد میشود. عفونت در زنان فعال ازنظر جنسی بیشتر دیده شده است (2). این باکتری به دیسک تشخیصی نووبیوسین، مقاوم است (3) و همچنین حامل پلاسمیدهای متعددی هستند که موجب مقاومت آنتیبیوتیکی آنها میشود و انتخاب آنتیبیوتیک برای آنها مشکل است (4). در زمان حاضر مقاومت دارویی بین باکتریهای گرم مثبت استافیلوکوکوس باعث بروز مشکلات زیادی در درمان عفونتهای حاصل از این باکتری شده است. مقاومت به گلیکوپپتیدها در استافیلوکوکوسها بهوسیلة خوشه ژنی شامل ژنهای vanA، vanB، vanC، vanD، vanE و vanG است که ژنوتایپ vanA از بقیه مهمتر است. ژنوتایپ vanA نوع غالبی از ژنوتایپ مقاومت در اروپا گزارش شده است. سویههایی با ژنوتایپ vanA نسبت به آنتیبیوتیکهای وانکومایسین و تیکوپلانین مقاوماند و این ژنها را ازطریق پلاسمیدهای کانژوگیتیو به دیگر سویههای پاتوژن مانند استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس انتقال میدهند (5). وانکومایسین یک آنتیبیوتیک گلیکوپپتیدی است که برای درمان عفونتهای باکتریایی گرم مثبت استفاده میشود. بهدلیل افزایش مقاومت باکتریها به آنتیبیوتیکها روشهای قابل اطمینان برای مقاومت باکتریها و ارزیابی عفونت با این باکتری وجود دارد. آزمایشهای سریع و قابل اعتماد در آزمایشگاههای پژوهشی بهمنظور تشخیص استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس و ژنهای مقاومت آنتیبیوتیکی در آنها مهم و ضروری به نظر میرسد. با توجه به گسترش روزافزون مقاومتهای آنتیبیوتیکی بین سویههای بیماریزای باکتریایی و همچنین محدودبودن داروهای ضدقارچی، جستوجو برای یافتن ترکیبات جدید ضدمیکروبی هنوز هم بهعنوان یکی از راهکارهای درخور توجه برای حل این معضل مطرح است (6). یکی از روشهای دستیابی به ترکیبات جدید، غربالگری و جداسازی میکروارگانیسمهای جدید است (7). سیانوباکتریها گروه بسیار بزرگی از میکروارگانیسمها هستند که در زیستگاههای مختلف وجود دارند. فتوتروفبودن و عدم نیاز به مواد آلی در کشت سیانوباکتریها، ازنظر بیوتکنولوژی یک مزیت اقتصادی محسوب میشود که آنها را نسبت به میکروارگانیسمهای دیگر برتری میبخشد (8)؛ ازاینرو، سیانوباکتریها امروزه بهطور گستردهای برای تولید ترکیبات جدید غربالگری میشوند و ترکیبات بسیاری با قابلیتهای بیولوژیکی مؤثر توسط این سویهها تولید میشوند که ترکیبات ضدمیکروبی از آن جملهاند که طیف اثر متنوعی روی باکتریها و قارچها دارند. با توجه به اینکه روشهای متداول جداسازی استافیلوکوکوس امری پرزحمت است و حداقل به 3 روز وقت نیاز دارد، امروزه سعی بر این است که از روشهای سریع (مانند تکنیکهای بر پایه PCR) استفاده شود که حساس و دقیقاند (9). هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر متابولیتهای ثانویه سیانوباکتر آنابنا بر بیان ژنهای مقاومت وانکومایسین استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس جداشده از سالمندان است.
نمونهها و روشها
جمعآوری نمونهها
طی دو ماه، 120 نمونة بالینی مختلف (خون، ادرار، سواب بینی، زخم و ...) از سالمندان بین 65 تا 80 سال مراجعهکننده به بیمارستانهای شهر تهران جمعآوری شد. فرم رضایت آگاهانه از بیماران دریافت شد و تمام فرایند پژوهش، تحت نظارت کمیتة اخلاق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق با کد IR.IAU.ET.REC.1401.008 انجام گرفت. بهمنظور محاسبة حجم نمونه از فرمول آماری کوکران استفاده شد (10).
کشت، جداسازی و تأیید بیوشیمیایی جدایههای استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس
برای احیا، خالصسازی و تشخیص استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس، محیطهای کشت مولر هینتون آگار، نوترینت آگار، بلاد آگار، مانیتول سالت آگار و DNAse آگار استفاده شدند. تأیید بیوشیمیایی جدایههای استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس به کمک روش رنگآمیزی گرم، تستهای کواگولاز، DNase، مانیتول، کاتالاز و گلوکز، سنجش مقاومت به نووبیوسین و ارزیابی خاصیت همولیتیک انجام شد (11). نمونه به همراه 20 درصد گلیسرول و در دمای 37 درجه سانتیگراد، در محیط لوریا برتانی براث ذخیره شد.
M-PCR
برای استخراج DNA باکتری از کیت تولیدشده در شرکت پیشگامان استفاده شد (http://irgtp.com). غلظت DNA استخراجشده، توسط دستگاه نانودراپ سنجیده شد و از عدم آلودگی فنول و پروتئین در DNA استخراجشده اطمینان حاصل شد. سپس حفظ تمامیت DNA توسط ژل الکتروفورز روی آگارز 1 درصد ارزیابی شد.
طراحی پرایمرها با نرمافزارهای آنلاین NCBI و Primer3 انجام شد. ویژگی پرایمر با نرمافزار BLAST آنالیز شد. همچنین، سایر مشخصات پرایمر مانند ساختارهای ثانویه و دمای annealing آن با نرمافزار Generunner ارزیابی شد. پرایمر طراحیشده برای سنتز به شرکت ژنفناوران (https://genfanavaran.com) ارسال شد. توالی پرایمرهای ساختهشده شامل F(Forward): 5'-GGGAAAACGACAATTGC-3' و R(Reverse): 5'-GTACAATGCGGCCGTTA-3' برای ژن vanA و F(Forward): 5'- ACGGAATGGGAAGCCGA -3' و R(Reverse): 5'- TGCACCCGATTTCGTTC– 3' برای ژن vanB بود. فرایند M-PCR در برنامة دمایی Pre denaturation به مدت 5 دقیقه در دمای 94 درجه سانتیگراد، سپس 35 سیکل شامل Denaturation به مدت 30 ثانیه و دمای 94 درجه سانتیگراد، Annealing به مدت 30 ثانیه و دمای 50 درجه سانتیگراد و Extention به مدت 45 ثانیه و دمای 72 درجه سانتیگراد و درنهایت Post extention به مدت 5 دقیقه و دمای 72 درجه سانتیگراد و در حجم نهایی 25 میکرولیتر انجام شد. سپس الکتروفورز محصول PCR روی ژل آگارز 2 درصد انجام شد. باندهای مورد انتظار 732bp برای ژن vanA و647bp برای ژن vanB بود.
تهیة سیانوباکتر آنابنا و استخراج متابولیتهای ثانویه
ایزوله استاندارد سیانوباکتر از کلکسیون مرکز ملی ذخایر ژنتیکی ایران تهیه شد. نمونههای تهیهشده روی محیط کشت سنتتیک BG-11 کشت داده شدند. پس از رشد اولیه، نمونهها در محیط جدید کشت و خالصسازی شدند. نمونههای خالص در محیط مایع در دمای 22 درجه سانتیگراد با نور 2000 لوکس، به مدت 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی گرماگذاری شد (12). استخراج متابولیتهای ثانویه از سیانوباکتر آنابنا به روش اتیل استات با استفاده از محیط کشتهای BG-11 و BG-11 براث انجام شد (13).
تعیین MIC باکتری
به کمک روش میکروبراث دایلوشن، MIC باکتری انجام شد. رقتهای 2048، 1028، 514 و 256 میکروگرم بر میلیلیتر از غلظت اولیة استوک تهیه شد که برابر 4096 میکروگرم بر میلیلیتر بود و به هریک 100 میکرولیتر سوسپانسیون باکتری، اضافه و به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد گرمخانهگذاری شد و کدورت یا عدم کدورت در میکروپلیتها و میزان حداقل غلظت بازدارندگی MICs تعیین شد. نمونهها با غلظت subMIC به مدت 8 تا 12 ساعت در محیط مولر هینتون براث در لوله استریل کشت داده شدند. از نمونههای مقاوم به وانکومایسین واجد ژنهای van و حساس به متابولیت ثانویه سیانوباکتر آنابنا برای استخراج RNA و میزان بیان ژنها استفاده شد (13).
سنجش بیان ژنهای van
استخراج RNA از سلول استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس تیمارشده با غلظت subMIC متابولیت ثانویه سیانوباکتر توسط محلول DEPC شرکت sigma (https://www.sigmaaldrich.com) و محلول RNA شرکت سیناژن (https://www.cinnagen.com ) و ایزوپروپانول انجام شد. برای ساخت cDNA از روی RNA استخراجشده، کیت Revert AidTM First Strand cDNA Synthesis Kit (https://www.thermofisher.com/order/catalog/product/K1621 ) استفاده شد. Real-Time PCR به روش SYBER green با استفاده از ژن 16SrRNA بهعنوان کنترل داخلی برای بررسی بیان ژنهای van در باکتریهای تیمارشده با متابولیت ثانویه سیانوباکتر انجام شد. بدین منظور، پرایمرهای F: 5-ACTCTGTTATTAGGGAAGAA-3 و R: 5-AACGCTTGCCACCTACGTAT-3 برای ژن 16SrRNA (14)، پرایمرهای F: 5'- ATCAACCATGTTGATGTAGC-3 و R: 5′- AAGGGATACCGGACAATTCA– 3 برای ژن vanA و پرایمرهای F: 5'- ACCCTGTCTTTGTGAAG-3' و R: 5′- GAAATCGCTTGCTCAAT– 3′ برای ژنهای vanB و نیز Master mix Ampliqon به کار گرفته شدند. فرایند Real-Time PCR در برنامه دمایی دناتوراسیون به مدت 10 دقیقه و در دمای 95 درجه سانتیگراد و سپس 40 سیکل شامل دناتوراسیون به مدت 15 ثانیه و دمای 95 درجه سانتیگراد، اتصال به مدت 30 ثانیه و دمای 50 درجه سانتیگراد و گسترش به مدت 30 ثانیه و دمای 72 درجه سانتیگراد انجام شد.
تجزیه و تحلیل آماری دادهها
محاسبات آماری با استفاده از نرمافزار Excel 2009 (https://www.microsoft.com/en-us/microsoft-365/excel) و SPSS 16 (https://www.ibm.com/products/spss-statistics) انجام شد و تستهای آماری واریانس یکطرفه، کای اسکور و Cramer V test استفاده شدند. اطلاعات بهصورت mean±standard deviation نمایش داده شدهاند و p-value≤0.05 بهعنوان سطح معنیدار در نظر گرفته شد. تفاوت بیان ژنهای هدف، بین نمونههای کنترل و تیمارشده با روش آماری test ΔΔCt و توسط نرمافزار REST (https://www.gene-quantification.de/rest.html) محاسبه شد.
نتایج
مشخصات نمونههای جمعآوریشده
120 نمونة بالینی شامل 41 مورد (34 درصد) نمونه ادرار، 33 مورد (5/27 درصد) نمونه چرک و ترشحات زخم پوست، 29 مورد (24 درصد) نمونه خون و 17 مورد (5/14درصد) سواب بینی جمعآوری شد. میانگین سنی بیماران 3/3±74 سال بوده است و 67 مورد مرد و 53 مورد زن بودند.
جدایههای استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس
از 83 ایزوله باکتری (70 درصد) جداسازیشده از نمونههای بالینی تنها 8 ایزوله (6/9 درصد) بهعنوان استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس شناسایی شدند. نتایج تستهای کواگولاز، DNase و مانیتول، منفی و نتایج تستهای کاتالاز و گلوکز مثبت بودند. همچنین، سلولها نسبت به نووبیوسین مقاوم بوده، کلنیها در محیط کشت زرد، خاکستری یا سفید بودهاند و خاصیت همولیتیک مشاهده نشد.
نتایج M-PCR
محصول استخراج DNA ازلحاظ کیفیت توسط ژن الکتروفورز تأیید شد و غلظت و خلوص آن در نانودراپ پذیرفتنی بود. از 8 ایزوله استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس، 2 ایزوله واجد ژن VanB و 1 ایزوله واجد ژن VanA بودند (شکل 1).
شکل 1: M-PCR برای ژنهای van. M: مارکر bp 100، (+): کنترل مثبت واجد ژنهای vanA و vanB. (-):کنترل منفی، ایزولههای 1، 2، 5، 7 و 8: فاقد هر دو ژن vanA و vanB، ایزولههای 3 و 6: واجد ژن vanB و ایزوله 4: واجد ژن vanA.
Figure 1: M-PCR for van genes. M: 100 bp marker, (+): positive control containing vanA and vanB genes. (-): negative control, isolates 1, 2, 5, 7 and 8: lacking both vanA and vanB genes, isolates 3 and 6: possessing the vanB gene and isolate 4: possessing the vanA gene.
نتایج تعیین MIC باکتری
براساس نتایج بهدستآمده، MIC متابولیت ثانویه بهدستآمده از سیانوباکتر آنابنا 512 میکروگرم بر میلیلیتر و sub-MIC، 256 میکروگرم بر میلیلیتر بوده است.
میزان بیان ژنهای van
نتایج مطالعه نشان دادند میزان بیان ژن VanA و VanB در ایزوله تیمارشده با متابولیت ثانویه سیانوباکتر نسبت به ژن مرجع (16SrRNA) کاهش یافته است. میزان Fold Change برای ژن VanA برابر 43/0- و برای ژن VanB برابر 25/0- بود؛ بدین معنا که بیان ژن VanA در گروه تیمار نسبت به گروه غیرتیمار 43/0 برابر و بیان ژن VanB در گروه تیمار نسبت به گروه غیرتیمار 25/0 برابر کاهش یافته است. تمامی این نتایج ازلحاظ آماری معنیدار بودند (p<0.05). نمودار بیان مقایسهای دو ژن مدنظر در شکل 2 ارائه شده است.
|
|
شکل 2: الف) میزان بیان ژن vanA در سویه استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس در حالت کنترل و تیمار با سیانوباکتر ب) میزان بیان ژن vanB در سویه استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس در حالت کنترل و تیمار با سیانوباکتر
Figure 2: a) expression level of vanA gene in Staphylococcus saprophyticus strain under both control conditions and treatment with cyanobacteria. b) expression level of vanB gene in Staphylococcus saprophyticus strain under both control conditions and treatment with cyanobacteria.
|
ب: |
بحث
استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس یکی از علل شایع عفونتهای مجاری ادراری بدون عارضه است. این باکتری یک اوروپاتوژن عامل 10 تا 20 درصد عفونت دستگاه ادراری در زنان جوان فعال جنسی در سراسر جهان است (15). استافیلوکوکوسهای کواگولاز منفی قبل از دهه 1960 بهعنوان آلایندههای ادراری در نظر گرفته میشدند. تورس پریرا جداسازی استافیلوکوکوس کواگولاز منفی دارای آنتیژن 51 را از ادرار زنان مبتلا به عفونت حاد گزارش داد (16). برخی از سویههای استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس دارای توانایی ایجاد بیوفیلم و افزایش حدت بهویژه در بیماران دارای کاتتر هستند. پس از تولید بیوفیلم، مقاومت آنتیبیوتیکی تشدید میشود (17). در این موارد، استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس ممکن است به وانکومایسین مقاوم باشد و فقط ازطریق لینزولید بهطور مؤثر درمان شود (18). وانکومایسین یک آنتیبیوتیک شناختهشده قبلی بهعنوان داروی خط اول برای عفونت استافیلوکوکوس بود؛ اما افزایش میزان مقاومت ConNS به این آنتیبیوتیک در چندین رویکرد درمانی به یک نگرانی جدی تبدیل شده است (19). مقاومت نوع VanA که اولین موردی بود که تشخیص داده شد و رایجترین است، با سطوح بالایی از مقاومت به گلیکوپپتیدها، وانکومایسین و تیکوپلانین مشخص میشود و توسط ترانسپوزون Tn1546 یا عناصر نزدیک به هم واسطه میشود که در کروموزومی یا پلاسمید قرار دارند. این عنصر ژنتیکی متحرک 11 کیلوبایتی که به خانواده ترانسپوزونهای Tn3 تعلق دارد، 9 پلی پپتید را کد میکند و مسئول جابهجایی (محصولات ORF1 و ORF2)، تنظیم بیان مقاومت (VanR و VanS)، سنتز پایانههای پیشسازهای پپتیدوگلیکان اصلاحشده در d-Lac (VanH و VanA)، هیدرولیز پیشسازهای طبیعی (VanX و VanY) و نقش آن بهصورت ناشناخته است (20).
امروزه متابولیتهای ثانویه منبع مهمی از داروهای جدید و ترکیبات دارویی مؤثر هستند. فرآوردههای طبیعی از طیف گستردهای از گونههای متنوع، جداسازی و برای فعالیتهای مختلف زیستی آزمایش شدهاند. سیانوباکتریها میتوانند منبع غنی از متابولیتهای ثانویه باشند. متابولیتهای سیانوباکتریها طیف درخور توجه و باورنکردنی از فعالیتهای زیستی مانند فعالیتهای ضدمیکروبی، ضدسرطان، ضدویروس، مهارکننده سیستم ایمنی، حشرهکشی و ضدالتهابی را نشان میدهند (21).
هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر متابولیتهای ثانویه سیانوباکتری آنابنا بر بیان ژنهای مقاومت وانکومایسین استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوسجداشده از سالمندان بود. در مطالعه حاضر از 83 ایزوله باکتری (70 درصد) جداسازیشده از نمونههای بالینی تنها 8 ایزوله (6/9 درصد) بهعنوان استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس شناسایی شدند. از این تعداد 5 ایزوله از ترشحات چرکی پوست و 2 ایزوله از نمونه ادرار و 1 ایزوله از سواب بینی جداسازی شدند. در مطالعه طهماسبی و همکاران از 100 جدایه استافیلوکوکوس کواگولاز منفی جداشده از نمونههای بالینی مختلف، 5 جدایه استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس (5 درصد) و 55 جدایه استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس (55 درصد) بودند (22). عربستانی و همکاران، فراوانی سویهها را بهترتیب استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس 55 درصد، استافیلوکوکوس همولتیکوس 40 درصد و استافیلوکوکوس ساپروفتیکوس 5 درصد گزارش کردند (23).
میزان مقاومت به وانکومایسین در مطالعه حاضر در 3 ایزوله از کل ایزولهها مشاهده شد. در مطالعهای که عبدلی و همکاران، الگوی مقاومت آنتیبیوتیکی و حداقل غلظت مهاری وانکومایسین در استافیلوکوکوسهای اورئوس و کواگولاز منفی جداشده از نمونههای بالینی کودکان در تبریز را تعیین کرده بودند، با توجه به میزان MIC وانکومایسین بهترتیب 2/13 درصد و 3/3 درصد ایزولههای استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس کواگولاز منفی دارای مقاومت حدواسط به وانکومایسین بودند؛ اما هیچ ایزوله مقاوم به وانکومایسین در این تحقیق شناسایی نشد (24). همچنین در مطالعه حاضر، مقاومت به وانکومایسین در استافیلوکوکوسهای ساپروفیتیکوس شناسایی شد؛ درحالیکه در سایر مطالعات در استافیلوکوکوس همولیتیکوس ایزوله مقاوم به وانکومایسین گزارش شد (25-32).
براساس نتایج بهدستآمده در مطالعه ما، غلظت متابولیت ثانویه سیانوباکتر آنابنا استفادهشده در روش براث دایلوشن 4 تا 2048 میکروگرم بر میلیلیتر تهیه شده بود. براساس نتایج بهدستآمده، میزان MIC ایزولهها نسبت به متابولیت ثانویه بررسی شد. MIC متابولیت ثانویه بهدستآمده، 512 میکروگرم بر میلیلیتر و sub-MIC، 256 میکروگرم بر لیتر بوده است. در مطالعه مارتین و همکاران 9 سویه سیانوباکتریا با فعالیت آنتیبیوتیکی علیه باکتری گرم مثبت به نامهای Clavibacter michiganensis subsp insidiosum و Cellulomonas uda گزارش شدند (21). در مطالعه الشیخ و همکاران، متابولیت ثانویه سیانوباکتر در برابر گونههای مختلف باکتریهای گرم مثبت (Lactobacillus sp. and Bacillus firmus) و گرم منفی (Aeromonas hydrophila، Pseudomonas fluorescens و Pseudomonas anguilliseptica) فعالیت ضدمیکروبی نشان داد (33). همچنین در انطباق با مطالعه حاضر، چوهان و همکاران خواص آنتیباکتریال Anabaena sp. را در برابر چندین میکرو فلور مهم بالینی به روش HPTLC ارزیابی کردند. نتایج حاکی از آن بود که MIC برای مهار استافیلوکوکوس اورئوس، حدود 256 میکروگرم بر میلیلیتر است (34).
با توجه به اینکه امروزه مقاومت دارویی بهخصوص مقاومت به وانکومایسین افزایش یافته است، یافتن ترکیبات مؤثر بر کاهش بیان ژنهای مقاومت دارویی درحال افزایش است. نتایج مطالعه حاضر نشان دادند میزان بیان ژن VanA و VanB در سویههای تیمارشده با متابولیت ثانویه سیانوباکتر آنابنا نسبت به ژن مرجع (16SrRNA) کاهش یافته است. در این راستا مطالعات متعددی بهمنظور ارزیابی تأثیر متابولیتهای زیستی مختلف بر ژنهای متفاوت دخیل در پاتوژنز باکتریهای متفاوت انجام شدهاند. نتایج مطالعه کاناپان و همکاران نشان دادند عصاره ثانویه ریشه Vetiveria zizanioides باعث اختلال بیوفیلم بالغ و کاهش تنظیم ژنهای چسبنده مسئول در اتصال اولیه باکتری به سلول هدف در باکتری استافیلوکوکوس اورئوس میشود (35). محکمی و همکاران نیز نشان دادند که متابولیت ثانویه سارگاسوم آنگوستیفولیوم رشد باکتری را به روشی وابسته به دوز مهار میکند؛ بهطوریکه رشد باکتری در پایان آزمایش بهطور کامل متوقف شد. اثر ضدباکتریایی با افزایش غلظت استخراج سارگاسوم آنگوستیفولیوم افزایش یافت (36). همچنین محمدپور و همکاران، تأثیر عصاره ثانویه گیاه شوید کوهی بر بیان ژن پمپ افلاکس oqxA در سویههای بالینی مقاوم به آنتیبیوتیک کلبسیلا پنومونیه را بررسی کردند. نتایج نشان دادند بیان ژن oqxA در سویههای تیمارشده با عصاره ثانویه کاهش بیان معنیداری داشتند (37). در مطالعه قرایی و همکاران از 100 نمونه بالینی، 12 سویه اسینتوباکتربومانی جداسازی شدند که به تمامی آنتیبیوتیکها بهجز کلیستین مقاوم بودند. نتایج PCR نشان دادند تمامی 12 سویه دارای ژن تشکیل بیوفیلم Bap بودند. بهدنبال تیمار سویهها با غلظت SubMIC نانوذرات نقره، تمامی سویهها دارای کاهش بیان معناداری در ژن Bap (0.05 > P) نسبت به ژن کنترل بودند (38). Pratt و همکاران، کلروفرم و عصاره ثانویه بنزن کلرلا ولگاریس را برای توقف رشد باکتریهای گرم مثبت (باسیلوس سوبتیلیس، استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس) و گرم منفی (اشریشیا کلی و سودوموناس آئروژینوزا) استفاده کردند (39, 40). همانطور که بحث شد، نتایج مطالعه حاضر در انطباق با بسیاری دیگر از مطالعات است. در مواردی که عدم انطباق در یافتهها مشاهده میشود، علت را میتوان به تفاوت نوع باکتری، نوع متابولیت استفادهشده، نوع گونه سیانوباکتر، روش بررسی و منطقه جغرافیایی مرتبط دانست.
برای نتیجهگیری میتوان بیان داشت متابولیتهای ثانویه سیانوباکتر آنابنا دارای تأثیر آنتیمیکروبیال بودهاند و سبب کاهش بیان ژنهای مقاومت وانکومایسین در استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس میشوند. با تأیید و تکمیل اطلاعات حاصل از پژوهش حاضر و شناسایی مواد مؤثر موجود در متابولیتهای ثانویه استخراجشده از عصاره سیانوباکتر آنابنا و تفکیک و جداسازی این مواد، میتوان به توسعه نسل جدیدی از داروهای ضداستافیلوکوک امیدوار بود.
)